bursa ürolog

PROSTAT İĞNE BİYOPSİSİ

Prostat kanseri, erkeklerde en sık görülen ve en sık ölüme neden olan kanserlerden biri olduğu için tanı konulması çok önemlidir. Son yıllarda prostat spesifik antijen (PSA) ‘ nin taramalarda kullanılmasıyla birlikte prostat kanserine olan ilgi daha da artmıştır. Tanı için kullanılan standart yöntem prostat biyopsileridir. Günümüzde PSA değeri yüksek ya da parmakla rektal muayenesinde prostat kanseri şüphesi olanlara prostat biyopsisi önerilmektedir.  Prostattaki patolojinin “iyi huylu”, “kötü huylu” ayrımını yapmada yardımcı bir yöntemdir.
Geçmişte prostat kanserinin doku tanısı için açık biyopsiler, apışarasından ciltten geçilerek iğne aspirasyonu, parmak kılavuzluğunda makattan ve ciltten geçilerek  biyopsi gibi çeşitli yöntemler kullanılmıştır.
 Günümüzde makattan sokulan ince bir ultrasonografi probu ile prostat görüntülenmekte, 10 ila 18 kadrandan ince biyopsi iğnesi ile örnekleme yapılmaktadır (şekil 1 ve 2). Bu yöntem ultrasonografik olarak normal olan prostatta da tümör saptanabileceğini göstermiştir.

Şekil 1 ve 2  : Ultrason probu ile prostatın görüntülenmesi ve kılavuzluğunda biyopsi alınması

Biyopsi öncesi Aspirin ve aspirin türü kan sulandırıcı ilaçlar biyopsiden bir hafta önce kesilmeli ve biyopsiden sonraki 1 haftaya kadar kullanılmamalıdır. Barsaktan iğne ile geçildiğinden enfeksiyon kapmaması ve kana mikrop bulaşmaması için antibiyotik başlanmalıdır. Biyopsi sabahı lavman ile barsaklar temizlenir. Genelde prostat sinirlerinin lokal anestezik ilaçlarla uyuşturulması yöntemi ile işlem yapılabilir. Hiçbir şey duymak istemeyen  veya panik olan hastalar için lokal ve sedasyon anestezi gerekebilir.  Oldukça kısa süren (5-15 dk)  bir işlemdir.
Hasta uygun pozisyonda (sıklıkla sol yan tarafa yatar pozisyonda bacaklar karına doğru çekilmiş olarak) yatırıldıktan sonra genellikle makattan bir jel yardımıyla lokal anestezi uygulanır. Ultrasonografi probu makattan içeri sokularak prostat görüntülenir. Ultrasonografi eşliğinde prostata giren sinirler çevresine lokal anestezik ilaç enjekte edilir. Kalın barsağınızın son kısmından (prostat bezine ulaşmanın en kolay ve güvenli yolu kalın barsağın son kısmını kullanmaktır) biyopsi iğnesi taşıyan bir düzenek yardımıyla prostattan biyopsiler alınır. Bu girişimin alternatifi yoktur.
Biyopsi işleminin sonunda sizde tansiyon düşmesi, baş dönmesi gelişebilir ve bir süre gözlem altında tutulmanız gerekebilir. Makattan ve idrar yolunuzdan kanama olabilir. Sıklıkla kendiliğinden iki hafta içinde geçer. İdrardaki kanama nedeniyle sık idrara çıkma ya da yapamama nedeniyle ilaç tedavisi veya geçici sonda takılması gerekebilir. İdrar yaparken yanma ve sık idrara gitme şikayetleri ortaya çıkabilir. Bu doğaldır ve kendiliğinden geçecektir. Biyopsiden sonra evde istirahat edilmesi gereklidir. İşlem öncesinde kullanmaya başladığınız antibiyotiğe bitirene kadar devam ediniz. Antibiyotiğe rağmen yüksek ateş (>38 °C), terleme, titreme, makatta ağrı ve idrar yapamama gelişmesi halinde acil servise başvurunuz. İdrar yolu enfeksiyonu gelişebilir ve antibiyotik tedavisine ihtiyaç duyulabilir. Prostat iltihabı gelişebilir ve hastanın yatırılarak damardan antibiyotik tedavisi görmesi gerekebilir. 3 hafta boyunca cinsel ilişki ağrılı, meni kanlı olabilir. Sıklıkla kendiliğinden geçer. Geçmemesi durumunda ek ilaç tedavisine gerek duyulabilir.  Bu nedenle 3 hafta boyunca cinsel ilişki önerilmemektedir.  Kalıcı bir ağrı hissi ve barsak hareketlerinin ağrılı oluşu çok nadir olarak görülebilir.  İşlem öncesi var olan hemoroid (basur) ve fissur (çatlak) gibi durumların şiddetlenmesine neden olabilir ve ek tedavi ihtiyacı ortaya çıkabilir. Baharatlı ve acılı yiyecekler idrar yolu ile ilgili şikayetlerinizi arttırabileceğinden bu tür yiyeceklerden uzak durunuz.
Biyopsi sonrası alınan parçalar patoloji bölümüne yollanacaktır. Patolojik inceleme sonuçları yaklaşık olarak 10-15 gün içinde polikliniğimize bildirilmektedir. Poliklinik kontrolüne geldiğinizde patoloji sonucuyla hekiminiz tarafından tekrar değerlendirilerek bilgilendirileceksiniz.
TRUS kılavuzluğunda yapılan prostat biyopsileri, prostat kanserinin tanısında oldukça önemli bir yere sahiptir. Biyopsilerin patolojik değerlendirilmesinde % 20-67 olguda prostat kanseri saptanırken; geri kalanlarında kanser dışı lezyonlar raporlanabilir. İlk biyopside kanser saptanmaması, prostat kanseri olmadığı anlamına gelmez . Çünkü ilk biyopsilerinde kanser dışı lezyon olarak rapor edilenlerin önemli bir kısmında, değişik nedenlerle yapılan tekrar biyopsilerde prostat kanseri saptanabilir.
Son yıllarda geliştirilen ve standart biyopsilerin oluşturduğu dezavantajların önüne geçmeyi hedefleyen MR füzyon teknolojisi ile yüksek kanser yakalama oranı elde edilmekte ve tespit edilen tümörün doğru evrelendirilmesi sağlanmaktadır.
Füzyon biyopsi teknolojisinin temelini multiparametrik prostat MR (kısa olarak mpMR) görüntülerinin TRUS görüntüleriyle birleştirilmesi oluşturmaktadır. Prostat kanseri açısından riskli kabul edilen hastalara çekilen mpMR görüntülerinde kanser odakları yüksek bir doğrulukla tespit edilebilmektedir. Biyopsi işlemine geçmeden önce prostatın tamamı 3 boyutlu şekilde yazılım yardımıyla oluşturulmakta ve prostat dokusu içinde tespit edilen kanser odağı da 3 boyutlu hale getirilerek incelenebilmektedir. MR’da oluşturulan 3 boyutlu görüntülerin makattan ilerletilen ultrason ile oluşturulan görüntülerle üst-üste getirilmesiyle ‘füzyon’ işlemi gerçekleştirilmektedir.  Özel yazılım ve ultrason cihazı yardımıyla oluşturulan füzyon işlemi sayesinde standart biyopsiden farklı olarak prostatın 3 boyutlu haritalandırılması ve planlı olarak istenen her noktadan doku örneği alınması sağlanmaktadır. Bu yöntemle standart biyopsiden daha yüksek oranda kanser saptanmaktadır.

Şekil 3 : MR füzyon biyopsinin şematik görünümü

Prostat biyopsisinde kanser saptanan olgularda patoloji raporu çok iyi incelenmelidir. Patoloji raporunda tümörün Gleason skoru, miktarı, yerleşmesi  ve komşu organlara yayılımı hakkında bilgi verilmesi önem taşımaktadır. Çünkü prostat biyopsileri sadece prostat kanseri tanısı konulmasında değil, yapılacak tedavi yaklaşımları için de yol göstericidir.
WeCreativez WhatsApp Support
Sormak istediğiniz her konuda bize danışabilirsiniz... Asistan Yavuz Savaş
👋 Merhaba, size nasıl yardımcı olabilirim ? Asistan Yavuz Savaş
Call Now Button